نوار عصب و عضله چطور مشکلات عصبی را نشان می‌دهد؟

در حالت نرمال اعصاب محیطی پیام‌ها را با سرعت و قدرت و الگوی مشخصی به عضلات منتقل می‌کنند. اگر عصب دچار آسیب یا فشار شده باشد تغییراتی مانند کاهش سرعت هدایت، کاهش دامنه سیگنال یا وجود واکنش‌های غیرطبیعی در عضله رخ می‌دهد. نوار عصب و عضله این تغییرات را ثبت کرده و با الگوهای نرمال مقایسه می‌کند. نوار عصب و عضله به طور کلی شامل دو بخش است:
الکترومایوگرافی (EMG): بررسی فعالیت الکتریکی عضله در زمان استراحت و انقباض با سوزن بسیار ظریف.
مطالعه هدایت عصبی (NCS): بررسی سرعت و قدرت انتقال پیام‌های عصبی از طریق الکترودهای سطحی روی پوست.
ترکیب این دو روش امکان ارزیابی دقیق عملکرد اعصاب محیطی و عضلات را فراهم می‌سازد.
از این طریق می‌توان موارد زیر را تشخیص داد:
آسیب موضعی یا منتشر: تشخیص می‌دهد آسیب محدود به یک ناحیه (مثل فشار موضعی) یا کل اندام (مانند نوروپاتی دیابتی) است.
نوع آسیب اعصاب: تمایز بین آسیب آکسون و میلین (عصب).
علائم بیماری عضلانی: بررسی اختلالات عضله مثل دیستروفی‌ها یا میوزیت‌ها.

شرح حال و معاینه: پزشک ابتدا علائم شما مثل ضعف یا بی‌حسی و محل آن‌ها را می‌پرسد و معاینه می‌کند تا محل دقیق تست مشخص شود.
آماده‌سازی: ناحیه‌ای که قرار است الکترود یا سوزن وصل شود باید تمیز باشد. این کار تماس الکترودها را بهتر و نتیجه را دقیق‌تر می‌کند.
قرار دادن الکترود یا سوزن: الکترودهای سطحی برای تست عصب روی پوست نصب می‌شوند و سوزن بسیار باریک (برای تست عضله) به داخل عضله وارد می‌شود.
انجام تست: پزشک با ارسال پالس‌های ضعیف و درخواست حرکت یا استراحت عضله، فعالیت عصبی و عضلانی شما را ثبت کرده و روی مانیتور نمایش می‌دهد.
برداشتن الکترود و سوزن: بعد از ثبت همه سیگنال‌ها، الکترودها و سوزن برداشته می‌شوند و در محل‌شان درد یا کبودی خفیف ممکن است حس شود که سریع رفع می‌شود.
تفسیر نتایج: داده‌های به‌دست‌آمده توسط نورولوژیست یا متخصص طب فیزیکی بررسی و به‌صورت گزارش برای پزشک شما ارسال می‌شود.

این آزمون برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد از جمله:
گیر افتادگی عصب‌ها (مثل سندروم تونل کارپ): مشخص می‌کند عصب دقیقاً در کجا و با چه شدتی تحت فشار است.
آسیب ریشه عصبی ناشی از دیسک کمر یا گردن: نشان می‌دهد آیا فتق دیسک باعث اختلال عملکرد عصب شده است یا نه.
نوروپاتی‌ها (آسیب اعصاب محیطی): کمک می‌کند نوع آسیب (آکسونی یا دمیلینه‌کننده) تعیین شود.
بیماری‌های عضلانی (میوپاتی‌ها): مشخص می‌کند ضعف ناشی از خود عضله است نه عصب.
اختلالات محل اتصال عصب و عضله: در بیماری‌هایی مثل میاستنی گراویس علت اصلی ضعف را آشکار می‌کند.
تمایز بین بیماری عصبی و عضلانی: مشخص می‌کند منبع علائم از کدام سیستم است.
پیگیری وضعیت پس از جراحی یا درمان: روند ترمیم و بهبود اعصاب را ارزیابی می‌کند.
بیماری‌های نورون حرکتی (مثل ALS ): با الگوهای خاص فعالیت عضله تشخیص را تأیید می‌کند.

تفاوت اصلی نوار عصب و عضله با سایر تست‌ها در این است که عملکرد واقعی اعصاب و عضلات را بررسی می‌کند نه فقط شکل و ساختار آن‌ها.
در حالی که تست‌هایی مثل MRI یا سونوگرافی فقط تصویر فیزیکی از بافت‌ها می‌دهند و مثلاً نشان می‌دهند یک دیسک برآمده است یا نه، نوار عصب و عضله مشخص می‌کند آیا همین برآمدگی واقعاً موجب اختلال در کارکرد عصب شده یا خیر. به‌طور مشخص:
MRI / CT / سونوگرافی: بررسی ساختار و شکل بافت‌ها
نوار عصب و عضله (NCS/EMG): بررسی عملکرد و سلامت انتقال پیام بین عصب و عضله
بنابراین در حالی که MRI مثلاً می‌تواند بیرون‌زدگی دیسک را نشان دهد نوار عصب و عضله مشخص می‌کند آیا همین بیرون‌زدگی باعث اختلال عملکرد عصب شده است یا خیر. از این‌رو این تست معمولاً مکمل سایر روش‌ها محسوب می‌شود و نقش تعیین‌کننده‌ای در تشخیص دقیق محل و شدت آسیب عصبی یا عضلانی دارد.
اگر به دنبال انجام نوار عصب و عضله با تفسیر تخصصی و دستگاه‌های پیشرفته هستید کلینیک دکتر کرمیان بهترین مرکز نوار عصب و عضله مشهد با تجربه و تخصص منحصر به فرد خدماتی مطمئن و دقیق ارائه می‌دهد.

آمادگی‌های لازم پیش از انجام نوار عصب و عضله (NCS/EMG) شامل چند نکته ساده ولی مهم است تا نتیجه تست دقیق‌تر و قابل اعتمادتر باشد:
رعایت بهداشت پوست: پوست ناحیه مورد بررسی باید کاملاً تمیز و خشک باشد. استفاده از کرم و لوسیون یا روغن بدن در روز انجام تست توصیه نمی‌شود.
انتخاب پوشش مناسب: پوشش بیمار باید به گونه‌ای باشد که اندام‌های مورد بررسی (مانند دست یا پا) به‌راحتی در دسترس پزشک قرار گیرد.
اطلاع از داروهای مصرفی: بیمار باید تمام داروهای مصرفی خود به‌ویژه داروهای رقیق‌کننده خون، داروهای دیابت یا داروهای عصبی را به پزشک اطلاع دهد.
اعلام وضعیت پزشکی خاص: وجود دستگاه‌های کاشتنی مانند پیس‌میکر یا هرگونه پروتز فلزی باید پیش از انجام آزمایش اعلام شود.
رعایت رژیم معمول: نیاز به ناشتا بودن وجود ندارد اما مصرف زیاد قهوه یا نوشیدنی‌های محرک پیش از تست توصیه نمی‌شود.
حفظ آرامش: استرس و انقباض عضلانی می‌تواند در صحت نتایج تأثیر بگذارد بنابراین بهتر است بیمار در آرامش کامل آزمایش را انجام دهد.

نوار عصب و عضله (EMG/NCS) یکی از دقیق‌ترین و کاربردی‌ترین ابزارهای تشخیص در نورولوژی است که با بررسی عملکرد واقعی اعصاب و عضلات، علت ضعف و بی‌حسی یا سایر علائم عصبی را به‌درستی مشخص می‌کند. این تست نه‌تنها محل و شدت آسیب عصبی یا عضلانی را روشن می‌سازد بلکه به پزشک اجازه می‌دهد نوع آسیب، منبع اختلال (عصب یا عضله) و تأثیر بیماری‌ها یا جراحی‌های قبلی را به‌صورت علمی ارزیابی کند. به همین دلیل نوار عصب و عضله نقش مکملی و بسیار مهمی در کنار سایر روش‌های تصویربرداری ایفا کرده و مسیر درمان مؤثر و هدفمند را برای بیماران هموار می‌کند. رعایت نکات آمادگی قبل از تست نیز کیفیت نتایج را تضمین خواهد کرد. در کلینیک دکتر فرهاد کرمیان متخصص برجسته مغز و اعصاب در مشهد نوار عصب و عضله با جدیدترین تجهیزات و دقت بالا انجام می‌شود تا منشأ واقعی علائم عصبی شما به صورت علمی و تخصصی مشخص شود. هدف ما ارائه تشخیص دقیق و تعیین مناسب‌ترین مسیر درمان و ایجاد آرامش خیال برای بیماران است. چرا که سلامت سیستم عصبی کلید کیفیت زندگی شماست. اگر قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 09335055155 اقدام نمایید.

منابع
hopkinsmedicine.org
my.clevelandclinic.org
mayoclinic.org