مراقبت‌های ضروری پس از جراحی دیسک گردن کدام‌اند؟

جراحی دیسک گردن یکی از روش‌های مؤثر برای درمان بیرون‌زدگی یا فشردگی دیسک‌هایی است که باعث درد، گزگز یا ضعف در دست‌ها و شانه‌ها می‌شوند. اما موفقیت این جراحی تا حد زیادی به مراقبت های بعد از جراحی دیسک گردن بستگی دارد. بی‌توجهی به این مراقبت‌ها می‌تواند روند بهبودی را طولانی کند یا حتی احتمال بازگشت مشکل را افزایش دهد.
بیمار باید داروهای تجویز شده را منظم مصرف کند، زخم را خشک و تمیز نگه دارد و از حرکات ناگهانی یا خم کردن گردن خودداری نماید. استفاده از گردنبند طبی طبق دستور پزشک الزامی است تا از فشار بر مهره‌های گردن جلوگیری شود. تغذیه مناسب غنی از پروتئین و مایعات کافی به ترمیم سریع‌تر کمک می‌کند. همچنین فیزیوتراپی زیر نظر متخصص و رعایت وضعیت درست بدن هنگام نشستن و خوابیدن برای بازگشت کامل عملکرد گردن اهمیت بالایی دارد.

در ساعات و روزهای نخست پس از عمل تمرکز پزشک بر کنترل درد، پیشگیری از تورم و ارزیابی عملکرد حرکتی است.
استراحت کامل در وضعیت صحیح: بیمار باید روی تخت در حالت کاملاً صاف با استفاده از بالش طبی قرار گیرد تا انحنای طبیعی گردن حفظ شود. خم شدن، چرخاندن یا بالا بردن سر در این زمان ممنوع است.
کنترل درد و التهاب: مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب طبق تجویز جراح ضروری‌ست. استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول به کاهش تورم کمک می‌کند.
پایش علائم حیاتی و حرکتی: پرستار یا پزشک باید حساسیت اندام‌ها، قدرت عضلات و حس لمس یا گزگز در دست‌ها را بررسی کند تا اطمینان حاصل شود فشار عصبی وجود ندارد.
عدم تحرک ناگهانی: برخاستن از تخت باید فقط با کمک مراقب انجام شود زیرا تغییر ناگهانی وضعیت فشار شدیدی به ناحیه عمل وارد می‌کند.
حفظ خشک و تمیز بودن پانسمان: ناحیه جراحی نباید خیس یا آلوده شود زیرا احتمال عفونت و باز شدن بخیه‌ها وجود دارد.
استفاده از گردنبند طبی: برای ثابت نگه داشتن مهره‌ها و کاهش حرکت گردن در روزهای ابتدایی الزامی‌ست.
تغذیه سبک و مایعات فراوان: مصرف غذاهای نرم و آبکی کمک می‌کند تا بدون نیاز به خم شدن یا فشار به گردن، بدن انرژی لازم برای ترمیم را دریافت کند.

در هفته‌های اول تا سوم پس از جراحی دیسک گردن مرحله‌ی دوم مراقبت آغاز می‌شود. یعنی زمانی که بدن از شوک جراحی خارج شده و روند ترمیم فعال می‌شود، اما گردن هنوز بسیار حساس و آسیب‌پذیر است. در این دوره باید بیمار به‌دقت تحت نظارت فیزیوتراپيست و جراح عمل‌کننده باشد تا از جوش خوردن کامل استخوان، جلوگیری از چسبندگی بافت‌ها و بازگشت تدریجی عملکرد عصبی اطمینان حاصل شود. در این مرحله بدن وارد فاز ترمیم می‌شود و رعایت نکات زیر اهمیت زیادی دارد:

نحوه خوابیدن و استراحت درست

خوابیدن به پشت و استفاده از بالش طبی که انحنای طبیعی گردن را حفظ کند ضروری است.
از بلند شدن سریع از تخت پرهیز کنید؛ ابتدا به پهلو بچرخید سپس بلند شوید.
استراحت باید متناوب باشد؛ خواب طولانی بدون حرکت توصیه نمی‌شود.

رعایت بهداشت بدن بدون آسیب به محل جراحی

پس از تأیید پزشک می‌توانید دوش بگیرید اما زخم نباید به‌طور مستقیم زیر آب قرار گیرد.
استفاده از حوله نرم برای خشک کردن گردن بعد از استحمام مهم است.

تغذیه مناسب برای ترمیم بافت‌ها

مصرف غذاهایی سرشار از پروتئین (ماهی، تخم‌مرغ، مرغ) برای بازسازی عضلات گردن توصیه می‌شود.
ویتامین C و روی برای کاهش التهاب و بهبود زخم مفید است.
نوشیدن آب کافی به جلوگیری از خشکی نسوج و گرفتگی عضلات کمک می‌کند.

معمولاً از هفته چهارم به بعد مرحله توان‌بخشی آغاز می‌شود.

آغاز فیزیوتراپی و تمرینات سبک گردن

فیزیوتراپی طبق تجویز پزشک باعث بازگرداندن قدرت و انعطاف گردن می‌شود.
تمرینات سبک مثل بالا و پایین بردن شانه‌ها با نظارت متخصص انجام شود.
هر حرکت باید آهسته و کنترل‌شده باشد. هرگونه درد یا گزگز غیرعادی باید گزارش شود.

پرهیز از حرکات خطرناک و بلند کردن اجسام سنگین

حداقل تا سه ماه پس از عمل بلند کردن وسیله سنگین ممنوع است.
حتی بار سبک مثل کیف سنگین یا خرید روزانه باید با احتیاط جابه‌جا شود.
رانندگی، کار پشت میز یا استفاده طولانی از تلفن همراه باید محدود باشد.

وضعیت بدن در کار روزمره

هنگام نشستن، پشت باید صاف و گردن در راستای بدن باشد.
استفاده از صندلی با تکیه‌گاه مناسب گردن کمک‌کننده است.
از خم کردن سر برای دیدن موبایل یا لپ‌تاپ به‌مدت طولانی پرهیز کنید.

بهبودی کامل جراحی دیسک گردن بین سه تا شش ماه طول می‌کشد اما رعایت برخی نکات باید در تمام عمر ادامه یابد.

حفظ وزن مناسب بدن

وزن زیاد فشار بیشتری روی ستون فقرات گردنی ایجاد می‌کند. رژیم غذایی سالم و ورزش منظم (پس از تأیید پزشک) به حفظ سلامت گردن کمک می‌کند.

مدیریت استرس و خواب کافی

استرس می‌تواند گرفتگی عضلات گردن را تشدید کند. خواب منظم و آرامش ذهنی برای حفظ سلامت ستون فقرات ضروری است.

پیگیری‌های پزشکی دوره‌ای

هر سه تا شش ماه یک‌بار ویزیت و تصویر‌برداری کنترل (MRI یا X-ray) انجام شود.
اگر درد گردن، بی‌حسی دست‌ها یا مشکل در بلع بازگشت بررسی مجدد لازم است.
برای اطمینان از روند بهبودی کامل و جلوگیری از بازگشت علائم معاینه و مشاوره منظم با بهترین دکتر درمان دیسک گردن در مشهد توصیه می‌شود. این پیگیری‌ها به بررسی وضعیت مهره‌ها و ارزیابی قدرت عضلات و انتخاب بهترین برنامه توان‌بخشی کمک می‌کند و مانع از آسیب مجدد ستون فقرات گردنی می‌شود.

در مرحله بازگشت به زندگی روزمره و فعالیت کاری پس از جراحی دیسک گردن (معمولاً از هفته چهارم به بعد) هدف اصلی حفظ ثبات گردن و پیشگیری از آسیب مجدد است. نکات مهم عبارت است از:
برگشت به کار: فقط پس از تأیید پزشک کارهای سبک دفتری از هفته چهارم تا ششم مجازند اما کارهای سنگین یا نیازمند خم شدن تا سه ماه باید به تعویق بیفتند.
نشستن صحیح: پشت صاف، شانه‌ها عقب و مانیتور در سطح چشم باشد. هر ۳۰–۴۵ دقیقه کمی راه برو.
خواب و استراحت: بالش طبی و سفت و کم‌ارتفاع برای حفظ راستای گردن استفاده شود. از خوابیدن روی شکم پرهیز کن.
فعالیت بدنی: پیاده‌روی آرام روزانه و تمرینات کششی سبک فیزیوتراپی ادامه یابد. اما شنا، یوگا یا وزنه‌برداری تا سه ماه ممنوع است.
احتیاط حرکتی: از چرخاندن ناگهانی یا خم کردن زیاد گردن بپرهیز. هنگام رانندگی در هفته‌های اول مجاز نیستی پشت فرمان بنشینی.
تغذیه و هیدراتاسیون: همچنان مصرف آب و پروتئین و مواد ضدالتهاب برای حفظ ترمیم عضلات ادامه یابد.
مرور وضعیت با پزشک: هر ماه معاینه پیگیری انجام شود تا وضعیت مهره‌ها و ثبات گردن کنترل گردد.

هشدارهای مهم پس از جراحی دیسک گردن باید کاملاً جدی گرفته شوند چون کوچک‌ترین بی‌احتیاطی می‌تواند باعث آسیب مجدد به مهره‌ها یا عصب شود.
حرکت ناگهانی گردن ممنوع: چرخاندن سریع یا خم کردن زیاد گردن ممکن است به ساختارهای ترمیم‌شده فشار وارد کند. همیشه حرکت‌های آرام و کنترل‌شده داشته باش.
عدم بلند کردن جسم سنگین: حتی وزن‌های کم (بیش از ۲–۳ کیلوگرم) تا چند هفته نخست می‌توانند خطرناک باشند.
نشستن یا رانندگی طولانی ممنوع تا تأیید پزشک: فشار مداوم بر گردن هنگام نشستن یا رانندگی باعث افزایش تورم و درد می‌شود.
اجتناب از سرفه یا عطسه شدید: در صورت نیاز دهان باز باشد تا فشار مستقیم به ناحیه گردن وارد نشود.
احتیاط در خواب: خوابیدن روی شکم یا استفاده از بالش بلند ممنوع است. گردن باید در راستای بدن قرار گیرد.
توجه به علائم هشدار: اگر گزگز، بی‌حسی در دست‌ها، ضعف یا اختلال در راه رفتن حس کردی فوراً باید به پزشک مراجعه کنی.
پرهیز از مصرف خودسرانه دارو: فقط داروهای تجویز‌شده توسط پزشک مصرف شوند به‌ویژه داروهای ضدالتهاب و شل‌کننده عضلانی.

رعایت دقیق مراقبت‌های بعد از جراحی دیسک گردن اصلی‌ترین عامل در موفقیت کامل درمان و جلوگیری از عود درد یا آسیب مجدد است. این جراحی اگرچه فشار عصب‌ها و درد مزمن را برطرف می‌کند اما دوران نقاهت آن نیازمند نظم و دقت فراوان است. از استراحت صحیح و استفاده از گردنبند طبی گرفته تا تغذیه مناسب، پیگیری‌های منظم پزشکی و توان‌بخشی تدریجی هر مرحله نقش مستقیمی در بازگرداندن عملکرد طبیعی گردن دارد. بی‌توجهی به این نکات می‌تواند روند ترمیم را مختل کرده و دوران بهبود را طولانی کند. هر مرحله از استراحت اولیه تا توان‌بخشی و بازگشت به کار باید تحت نظارت متخصص مغز و اعصاب انجام شود تا روند بهبودی کامل و ایمن طی گردد. در این مسیر بهره‌مندی از دانش و تجربه دکتر فرهاد کرمیان به‌عنوان بهترین دکتر مغز و اعصاب در مشهد بهترین انتخاب برای بیماران است. زیرا با تشخیص دقیق و برنامه توان‌بخشی اختصاصی به بیمار کمک می‌شود تا بی‌درد و با اطمینان به زندگی فعال و سالم خود بازگردد. اگر قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 09335055155 اقدام نمایید.

منابع
spine-health.com
alextaghvamd.com
proortho.com